شرایط به اجرا گذاشتن مهریه با قانون مهریه جدید و همه چیز در مورد آن

همانطور که میدانید بر طبق قانون به محض وقوع عقد نکاح، زوجه مالک تمام مهریه می شود چه اینکه تمکین از شوهر بکند و یا نکند آنچه در کشور برای مهر رایج است اینکه مهریه یا ملک غیرمنقول است و یا اینکه سکه بهار آزادی است و یا وجه نقد. در این مطلب به قانون مهریه در مورد به اجرا گذاشتن مهریه می پردازیم

مال غیر منقول به عنوان مهریه

مال غیر منقول مثل زمین، آپارتمان، مغازه و … توجه داشته باشید که هرگز مهریه را اینطور قرار ندهید که مثلا زوج خانه ای در تهران یا فلان محله یا به فلان متراژ به نام زوجه انتقال دهد. حتما بایستی پلاک ثبتی مشخص و معین با جزئیات مثل شماره قطعه در سند ازدواج قید شود.

با توجه به اینکه انتقال سند رسمی دارای مقدماتی برای ثبت و دفاتر اسناد رسمی است و از طرفی دفتر رسمی ازدواج محل انتقال رسمی سند ملک نیست، معمولا تعهد به انتقال به صورت شرط ضمن عقد(شرط فعل حقوقی) در سند ازدواج گنجانده می شود یعنی انتقال سند رسمی به آینده موکول می شود. بدیهی است که زوجه بعدا می تواند در صورت استنکاف زوج به انتقال سند از طریق مراجع قضایی احقاق حق کند. دادگاه محل وقوع ملک غیر منقول، صالح به رسیدگی است حتی اگر زوج یا زوجه در شهر دیگری سکونت داشته باشند.

نکته: اگر ملک مورد نظر به نام زوج (شوهر) نیست حتما امضای صاحب ملک (مالک) را اخذ نمایید.

برای پرداخت مهریه می توان در عقد نامه ضامن گرفت؟

بله. در قسمت مهریه توسط سردفتر ازدواج و با اخذ امضا از ضامن (مثلا پدر شوهر) نوشته می شود که پرداخت مهریه توسط چه کسی ضمانت شده است. ضمانت پرداخت مهریه حتی می تواند به صورت تضامنی هم باشد. در پرونده ای که چند سال قبل با آن درگیر بودیم، زوجه زیرک از سردفتر (عاقد) خواسته بود که پدر شوهر همراه شوهر متضامنا مسئول پرداخت مهریه باشد. بعد از چندی از زندگی به دلیل اختلافات فراوان زوجین، زوجه به طرفیت پدر شوهر متمول اقامه دعوی کرد و موفق به توقیف مغازه ضامن تضامنی (پدر شوهر) شد.

قانون مهریه در مورد به اجرا گذاشتن مهریه وجه نقد

خوب می دانیم که بر طبق قانون مهریه وجه نقد به نرخ روز محاسبه می شود و زوج مکلف به پرداخت است. دو نکته خیلی مهم است که باید بدانیم اولا اگر زوج فوت کند صرفا تا تاریخ فوت شوهر مهریه به نرخ روز محاسبه می شود، ثانیا ملاک، نرخ روز پرداخت مهریه توسط شوهر است و نه تاریخ اقامه دعوی و تقدیم دادخواست توسط زوجه برای اینکه بدانید نرخ روز مهریه شما چقدر است با تلفن ۱۲۹ مربوط به قوه قضاییه تماس حاصل نمایید.

مهریه وجه نقد هم از دادگاه و هم از اداره اجرای ثبت قابل مطالبه است.

قانون مهریه در مورد به اجرا گذاشتن مهریه سکه

می دانیم که مهریه می تواند سکه بهار آزادی یا سکه امامی باشد، نیم سکه یا حتی ربع سکه باشد. همه اینها وابسته به توافق زن و شوهر است. مهریه می تواند طلا هم باشد.به طور کلی هر چیزی که مالیت از نظر عرف داشته باشد یعنی عقلا وجهی بابت آن می پردازند، به عنوان مهریه امکان توافق بر آن وجود دارد.

مهریه سکه را به دو روش دادگاه یا اداره ثبت امکان به اجرا گذاشتن یا همان مطالبه وجود دارد.

برای به اجرا گذاشتن مهریه می توان از طریق وکیل دادگستری مجرب اقدام و یا اینکه خود زوجه بدون وکیل، از طریق دادگاه و یا اداره اجرای ثبت اقدام نماید.توصیه می شود قبل از هر اقدامی این را توجه داشته باشید که بعضی از خانم ها فکر می کنند با مطالبه کردن مهریه می توانند شوهر را به زعم خود تادیب یا تحت فشار برای داشتن زندگی بهتر قرار بدهند که البته تجربه وکلای پارسای نشان میدهد که این کار اشتباه است. به دادگاه رفتن و شکایت و امثالهم قطعا موجب بهتر شدن زندگی نخواهد بود که بر عکس صمیمیت زوجین را از بین می برد و  دلخوری و تلخی به جای می گذارد.

به هر حال اگر هم تصمیم قطعی به اجرا گذاشتن مهریه داشتید حتما با وکیل متخصص مهریه در خصوص مراحل و شرایط اجرا گذاشتن مهریه با توجه به وضعیت مالی شوهر خود مشورت نمایید. سرعت و وقت برای توقیف اموال برای مهریه بسیار اهمیت دارد که از چه طریق و چگونه باشد.

گرفتن مهریه و ادامه زندگی

گرفتن مهریه بدون طلاق بی تردید امکان پذیر است زوجه می تواند هر وقت که بخواهد حتی بدون درخواست طلاق و حتی در منزل شوهر، مطالبه مهریه از شوهر کند. اما اینکه به صلاح زندگی مشترک است یا خیر، موضوع دیگری است که تشخیص آن با زوجه است.

قانون مهریه در مورد به اجرا گذاشتن مهریه عقد موقت

غالبا صیغه نامه های ازدواج موقت سند عادی است. حتی اگر در دفتر ازدواج تنظیم شده باشد مگر اینکه به صورت رسمی ثبت شده باشد اما به هر حال مهریه مندرج در آنها قابل مطالبه از طریق دادگاه است. و زوجه عقد موقت چه در مدت نکاح باشد چه تمکین کرده باشد یا خیر و چه اینکه مدت تمام شده باشد، حق دارد مطالبه مهریه از شوهر کند.

ولی به اجرا گذاشتن مهریه از طریق اجرای ثبت نیازمند سند رسمی نکاح موقت است.

قانون جدید مهریه ۱۱۰ سکه

به طور خلاصه در قانون جدید مهریه اجرایی شدن قانون حمایت خانواده جدید، صرفا تا میزان ۱۱۰ سکه یا معادل ریالی آن به نرخ روز، امکان جلب شوهر به سبب نپرداختن مهریه وجود دارد. به عبارت دیگر میزان مهریه توافق شده در سند ازدواج هر چقدر باشد معتبر است و امکان مطالبه آن از طریق دادگاه و اجرای ثبت وجود دارد فقط صدور جلب تا ۱۱۰ سکه امکان پذیر است.

انواع مهریه

عندالمطالبه است یا عند الاستطاعه. فرق در این است در مهریه عندالاستطاعه نه امکان جلب زوج وجود دارد و نه امکان ممنوع الخروج کردن او و فقط در صورتی که مالی از زوج به دادگاه یا اداره اجرای ثبت معرفی شود از بابت مهریه توقیف می شود و اگر مالی نباشد، امکان وصول مهریه نیست.

اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه بهتر است یا اجرای ثبت؟ جواب این است که هر کدام محاسن و معایبی دارند و بهتر است با عنایت به این که زوج مالی برای توقیف دارد یا خیر و وضع مالی زوج و زوجه، قبل از هر اقدامی با وکیل پایه یک دادگستری مجرب مشاوره کنید.
این امکان وجود دارد که بخشی از مهریه از طریق اجرای ثبت و بخشی دیگر از طریق دادگاه مطالبه شود. به طور خلاصه می توان گفت که سرعت فرآیند توقیف مال از طریق دادخواست تامین خواسته در دادگاه سریعتر است ولی عیب آن وجود ۳/۵ درصد هزینه دادرسی ثبت دادخواست مطالبه مهریه است که با توجه به مقدار سکه مطالبه شده مبلغ قابل توجهی خواهد شد.
اگرچه که می توان دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی نیز توامان تقدیم دادگاه کرد ولی بعضی از شعب دادگاه معمولا اعسار را نمی پذیرند اما اگر زوجه قصد ممنوع الخروج کردن شوهر را داشته باشد اقدام از طریق اجرای ثبت بسیار سریعتر از اقدام از طریق دادگاه خواهد بود. اگر هم زوج اموال برای توقیف دارد و جز مستثنیات دین نیست، اقدام از طریق اداره اجذای ثبت کم هزینه و بی دردسر خواهد بود.

بدیهی است که اگر مهریه عندالمطالبه باشد و زوج مالی برای توقیف نداشته باشد بهتر است از طریق دادگاه دادخواست مطالبه مهریه تا ۱۱۰ سکه داده شود.

مراحل گرفتن مهریه از دادگاه یا شورای حل اختلاف

متاسفانه در بعضی از شهر های ایران مثل مشهد – بر خلاف قانون- به زوجه اجازه ثبت دادخواست مطالبه مهریه از طریق دادگاه داده نمی شود و او را ارشاد به اجرا گذاشتن مهریه از طریف اداره اجرای ثبت می کنند. همانطور که می دانید اگر مرد اموالی برای توقیف نداشته باشد. مطالبه مهریه از طریق اداره اجرای ثبت کار عبثی است و نتیجه مطلوب برای زوجه در پی ندارد و فقط میتوان زوج را ممنوع الخروج کرد. جلب شوهر برای نپرداختن مهریه با شرایطی که در قانون محکومیت های مالی و قانون حمایت خانواده آمده است فقط از طریق دادگاه و فقط تا سقف ۱۱۰ سکه امکان پذیر است.

به هر حال در اکثر شهر های ایران امکان اجرا گذاشتن مهریه یا همان مطالبه مهریه از طریق دادگاه وجود دارد.

اگر مقدار مهریه مطالبه شده کمتر از  میلیون تومان باشد شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی است و اگر مقدار مهریه مطالبه شده بالای ارزش  میلیون تومان باشد ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و سپس ارسال پرونده به دادگاه خانواده خواهد بود.بر طبق قانون همزمان با دادخواست مطالبه مهریه و یا حتی قبل از آن می توان قرار تامین خواسته از دادگاه با دادن دادخواست تقاضا کرد. با این توضیح که زوجه یا وکیل او به جهت جلوگیری از نقل و انتقال اموال می تواند از دادگاه تقاضای توقیف اموال به صورت اجرا قبل از ابلاغ کند بدین صورت که اول اموال توقیف شود و سپس زوج مطلع شود و در ادامه دادگاه وقت رسیدگی برای دادخواست مهریه تعیین کند و توجه داشته باشید که اگر ظرف مدت  روز از زمان صدور قرار تامین خواسته توسط دادگاه یا شورای حل اختلاف ، دادخواست اصلی مطالبه مهریه ثبت نشود، با درخواست شوهر از قاضی اموال از توقیف آزاد می شود.

توجه داشته باشید که بعضی از اموال قابل توقیف نیست و اگر هم توقیف شود با اعتراض شوهر از توقیف آزاد می شود که در اصطلاح حقوقی به آنها مستثنیات دین گفته می شود که بر طبق ماده ۲۴  قانون محکومیت های مالی عبارت هستند از:

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکومٌ‌ علیه در حالت اعسار او باشد.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکومٌ‌ علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
• آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود.
• کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها
• وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه‌ وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است.
• تلفن مورد نیاز مدیون
• مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌ بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

مراحل اجرا گذاشتن مهریه از اجرای ثبت

در ابتدا بایستی اصل عقدنامه یا رونوشت را در اختیار داشت و به دفتر ازدواج مندرج در عقدنامه و شناسنامه مراجعه کرد. البته ممکن است نشانی دفتر خانه عوض شده باشد و یا اصلا شما فراموش کرده باشید که دفتر ازدواج مورد نظر کجا بوده است و یا حتی سردفتر ازدواج فوت کرده باشد. در این موارد به کانون سردفتران ازدواج و طلاق یا اداره ثبت شهر مورد نظر برای پیدا کردن نشانی جدید و یا کفیل دفترخانه مراجعه نماید.

پس از یافتن دفتر ازدواج طی درخواست مکتوبی از سردفتر تقاضای صدور اجرائیه می شود. اما اینکه درخواست اجرای تمام مهریه شود یا قسمتی از آن بسیار اهمیت دارد. توجه باید داشت که مطالبه مهریه یا همان اجرا گذاشتن مهریه از اداره ثبت فقط در دو صورت مطلوب است اول آنکه زوج را ممنوع الخروج کنید و دوم زوج اموالی غیر از مستثنیات دین برای توقیف داشته باشد.

سر دفتر پس از درخواست کتبی زوجه یا وکیل  دادگستری زوجه، اجرائیه به میزان مهریه تقاضا شده صادر و به نشانی زوج مندرج در عقدنامه از طریق پست ارسال می کند.

ممکن است که سوال شود که نشانی ذکر شده در عقدنامه مربوطه به قدیم بوده و زوج از آنجا نقل مکان کرده است و امکان ابلاغ میسر نیست؟

جواب این است که اهمیتی ندارد صرف ارسال اجرائیه به نشانی زوج مندرج  در عقدنامه کفایت می کند حتی اگر زوج نقل مکان کرده و یا نشانی اشتباه باشد.

در ادامه باید به اداره ثبت احوال شهری که دفتر رسمی ازدواج در آنجا واقع شده مراجعه شود. در آنجاست که مشخص می شود برای چه مقدار از مهریه زوج را ممنوع الخروج می کنید و بابت چه مقدار دیگر تقاضای توقیف اموال او را دارید.

هر مال منقول و غیر منقول مربوط به زوج را می توان بابت مهریه، تقاضای توقیف کرد ولی توجه داشته باشید که مال نباید جزء مستثنیات دین باشد در غیر اینصورت با اعتراض زوج یا وکیل او مال از توقیف آزاد می شود.

ممکن است که مال مورد نظر برای توقیف در شهر دیگری به غیر از شهری که اداره ثبت در آن واقع شده باشد. به عنوان مثال عقد در شهر ارومیه بوده ولی زوجین ساکن در تهران هستند و مال مورد نظر یک باب مغازه است در قم است در این اداره اجرای ثبت ارومیه به اداره اجرای ثبت قم نیابت برای توقیف ملک و ارائه عملیات اجرایی مربوط به آن را صادر میکند.

سوال می شود امکان تقسیط مهریه مطالبه شده از اجرای ثبت برای زوج وجود دارد ؟ همانطور که گفته شد زوجه می تواند از طریق اداره اجرای ثبت شوهر، را بابت مهریه ممنوع الخروج کند. حال اگر زوج توانایی پرداخت مقدار مهریه ای که درخواست ممنوع الخروجی شده را نداشته باشد با دادن دادخواست اعسار از پرداخت مهریه از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه می کند . در صورت صدور حکم قطعی تقسیط مهریه و پرداخت پیش پرداخت اولیه و یکی دو قسط از مهریه ، زوج می تواند از اداره اجرای ثبت به استناد رای دادگاه تقاضای رفع ممنوع الخروجی کند.

جریان بخشنامه جدید قوه قضاییه در خصوص زندان مهریه چیست؟

این بخشنامه که در مورخ ۱۳۹۷/۷/۲۲ صادر شده است به این مطلب تاکید دارد که چون سکه گران شده است، دادخواست های تعدیل اقساط مهریه خارج از نوبت و با توجه به وسع واقعی زوج تقسیط شود که کسی بی جهت بابت مهریه به زندان نرود؛ متن بخشنامه چنین است:

بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۳۴۸۵۹/۱۰۰ مورخ ۱۳۹۷/۷/۲۲ رئیس قوه قضاییه

رؤسای کل دادگستری استان‌های سراسر کشور

نظر به برخی گزارش‌های واصله تعدادی از محکومین تادیه مهریه بر اساس تعداد سکه طلای تعیین‌شده به علت افزایش غیر متعارف قیمت آن توان پرداخت را نداشته و به همین جهت در اجرای قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی به زندان معرفی می‌شوند. بدین وسیله مقرر می‌دارد؛ ترتیبی اتخاذ گردد تا دادگاه‌ها به صورت خارج از نوبت و بدون تعیین وقت رسیدگی نسبت به درخواست تعدیل که از سوی زوج تقدیم می‌گردد رسیدگی و مهلت‌های تادیه سکه را متناسب با وضعیت مالی محکوم‌علیه افزایش داده تا بدین ترتیب از زندانی شدن آنان جلوگیری به عمل آید.

ضمنا آمار پرونده‌های موضوع این بخشنامه به صورت فصلی به حوزه معاون اول گزارش شود. مسئولیت اجرای این بخشنامه به عهده رئیس کل دادگستری استان می‌باشد.

مرجع بخشنامه: سایت اختبار